Rozpoznaj udar u bliskiego i uratuj mu życie! Najważniejszą rzeczą jest szybkie wezwanie pomocy

Udar to bardzo częsta i przy tym śmiertelnie groźna przypadłość. Rocznie w Polsce tylko z powodu udaru niedokrwiennego mózgu do szpitali trafia ponad 70 tys. osób, w Łódzkiem na oddziały udarowe w roku 2022 przyjęto 4,3 tys. pacjentów. Najmłodszy miał 18 lat, najstarszy 107. Obaj przeżyli. Ale jedna trzecia chorych po udarze nie przeżywa roku.

- Według danych NFZ udar mózgu stanowi drugą po chorobach serca najczęstszą przyczynę zgonów. - Jest również głównym powodem niesprawności dorosłych – podkreśla Magdalena Góralczyk z łódzkiego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia.

Udar to sytuacja, w której z powodu niedotlenienia dochodzi do zniszczenia komórek mózgowych. Są dwa główne rodzaje udaru. Najczęstszym jest udar niedokrwienny mózgu, który powstaje w wyniku zamknięcia tętnicy i ograniczenia dopływu krwi do mózgu. Dużo rzadziej zdarza się udar krwotoczny, którego wynikają z wylewu krwi do mózgu lub otaczającej go przestrzeni. Taki udar jest trudniejszy w leczeniu i rehabilitacji.

Objawy obu typów udaru są podobne. Charakterystyczne jest, że często dotyczą jednej połowy ciała.

Osoby przechodzące udar:

• mają kłopoty z mówieniem i rozumieniem innych
• odczuwają paraliż lub drętwienie twarzy lub kończyn
• mają trudności z utrzymaniem równowagi lub chodem
• cierpią na ból głowy
• mają zawroty głowy
• mają zaburzenia świadomości
• wymiotują
• widzą niewyraźnie: z plamami albo podwójnie

Niestety objawy udaru łatwo pomylić ze skutkami odurzenia alkoholowego albo pojawiającej się u cukrzyków hipoglikemii. Dlatego warto szukać u chorego charakterystycznych cech udaru:

U – utrudniona mowa. Poproś chorego o powtórzenie zdania. Czy mowa jest niewyraźna lub dziwna?
D – dłoń opada. Poproś o podniesienie obu rąk. Czy jedna opada w dół lub się nie podnosi?
A – asymetria ust. Poproś chorego o uśmiech. Czy opadnie jedna strona twarzy?
R – rozmazane widzenie. Spytaj, czy chory widzi wyraźnie?

Jeśli odpowiedź na któreś z pytań będzie twierdząca natychmiast zadzwoń na numer 112 lub 999 i wezwij karetkę.

- Powinniśmy reagować natychmiast, ponieważ najważniejszy jest czas. Im później udzielona zostanie profesjonalna pomoc, tym większe jest ryzyko śmierci chorego i niepełnosprawności – przypomina Magdalena Góralczyk.

Leczenie i rehabilitacja poudarowa refundowana jest przez NFZ. Najskuteczniejsza jest na specjalistycznych oddziałach udarowych. W woj. łódzkim funkcjonują one w Łodzi (w szpitalu im. Kopernika, Jonschera, Barlickiego, WAM, chorób płuc w Łagiewnikach) a także w mniejszych miastach: Pabianicach, Zgierzu, Bełchatowie, Piotrkowie Trybunalskim, Tomaszowie Mazowieckim, Radomsku, Kutnie i w Sieradzu. W 2022 r. łódzki NFZ zapłacił za leczenie w nich 65,3 mln zł.

Potrzebujesz rehabilitacji w ramach NFZ? Sprawdź tu jakie są zasady i jak z niej możesz skorzystać

Każdy z nas może zminimalizować ryzyko udaru, zmieniając styl życia. Czynnikami ryzyka udarów są: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, choroby serca, stres, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, nieprawidłowa dieta i zwiększona masa ciała, mała aktywność fizyczna, a nawet bezdech senny czy przyjmowanie antykoncepcji przez kobiety z grup ryzyka po 35. roku życia.

Dlatego aby zmniejszyć ryzyko udaru powinniśmy:

• regularnie kontrolować ciśnienie krwi
• stosować zapisane leki
• rzucić palenie
• ograniczyć alkohol
• wprowadzić aktywność fizyczną
• stosować zdrową dietę
  (Warto spożywać pokarmy nieprzetworzone, pełnoziarniste, warzywa, owoce i orzechy, zaś ograniczyć spożycie alkoholu, czerwonego mięsa, soli i fast foodów.)

• Zadbać o odpowiedni sen, a nawet… stosować techniki relaksacyjne ograniczające stres.

  Tu dowiesz się więcej jak zapobiegac nagłemu udarowi

Aby zmniejszyć liczbę zachorowań m. in. na udary NFZ prowadzi program profilaktyki chorób układu krążenia. Mogą z niego skorzystać raz na pięć lat osoby w wieku od 35 do 65 lat, które nie mają stwierdzonej cukrzycy, przewlekłej choroby nerek, rodzinnej hipercholesterolemii ani niektórych chorób układu krążenia. Badania w programie zleca lekarz POZ i wskazuje gdzie je zrobić. Pozwoli to ocenić ryzyko chorób krążenia i wdrożyć działania profilaktyczne, a przez to zmniejszyć również ryzyko udaru.

Czy program profilaktyki chorób układu krążenia NFZ jest dla ciebie? Sprawdź!